Αχ, θάλασσά μου «σκοτεινή»… ~ λάμπρος αραπάκος

Ξυπνούν χαράματα για να τρέξουν με τα καΐκια τους στις γύρω θάλασσες. Ψάχνουν ψάρια και εύχονται να βγει το μεροκάματο. Τους ακολουθήσαμε και μάθαμε για τις φουρτούνες, τους καρχαρίες και τα δελφίνια του Πατραϊκού που καταστρέφουν τα δίχτυα τους…

6 το πρωί. Με το Βασίλη, τον φωτογράφο, πάμε για άλλη μια φορά στην ιχθυόσκαλα. Ψάχνουμε να βρούμε ένα καπετάνιο να μας πάρει με το καΐκι του και να καταγράψουμε όλη τη φάση του ψαρέματος. Τις προηγούμενες μέρες, ψαράδες και καπετάνιοι, μας αρνούνταν. «Εάν σας πάρουν μαζί τους φοβούνται ότι δε θα πιάσουν ψάρια…» λέει μια φίλη της μάνας μου που πουλάει ψάρια στη λαϊκή.

Εκείνο το πρωί της Τρίτης, σταθήκαμε τυχεροί. «Επιτέλους θα βγει το θέμα!» ψιθυρίζω στο Βασίλη καθώς μπαίνουμε στο μικρό καΐκι του κ. Κώστα Καγιάφα. Δείχνει πρόθυμος να μας βοηθήσει. Ο καιρός καλός. Ήλιος. Ανοιξιάτικος. Επιτέλους.

Ξεκινάμε!

«Πάμε να δείτε την πείνα μας» είναι το πρώτο πράγμα που μας λέει ο κ. Κώστας και βάζει μπρος το καΐκι για ν’ ανοιχτούμε στο Πατραϊκό κόλπο –εκεί που την προηγούμενη νύχτα έριξε τα δίχτυα για βακαλάο. Το καΐκι λέγεται “Φώτης”. «Έτσι λένε τον πάτερα μου και το γιο μου» εξηγεί ο 40χρόνος καπετάνιος- ψαράς.

Από μικρός στα κύματα…

Ο κ. Κώστας είναι 40 και έχει 3 παιδιά. Από τότε που θυμάται τον εαυτό του είναι μέσα στη θάλασσα. Εξερευνούσε κύματα και μάθαινε τα ψάρια… Ο πατέρας του, είχε καΐκι, πήγαινε κοντά του και… ακολούθησε το επάγγελμα. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με τον 9χρονο γιό του. «Έρχεται συνεχώς στο καΐκι και πάμε για ψάρεμα... Δε θέλω να κάνει τη δουλειά αυτή. Ήταν καλό επάγγελμα. Όχι, ότι βγάζαμε εκατομμύρια… Τα τελευταία χρόνια όμως, τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Σκεφτόμαστε ακόμα και το πετρέλαιο. Δεν υπάρχουν ψάρια. Αλλά και αν βρούμε, ο κόσμος δεν έχει λεφτά να τ’ αγοράσει. Τα πουλάμε στην ιχθυόσκαλα σε τιμή ξεφτίλα».

Ο άνεργος κολλητός, 56 ετών

Στο ταξίδι αυτό, ο καπετάνιος δεν είναι μόνος. Μαζί του έρχεται και ένας κολλητός, ο κ. Ηλίας. 56 ετών. «Δούλευα οικοδομή και τώρα δεν υπάρχει τίποτα. Έχω να δουλέψω από τον Αύγουστο. Από το να κάθομαι σπίτι ή να είμαι στο καφενείο, έρχομαι εδώ και περνάει η ώρα στη θάλασσα» λέει και τραβάει μια τζούρα στο στριφτό τσιγάρο του.

«Φεύγω από την Ελλάδα»

Καθώς κουβεντιάζουμε, ξεπροβάλλει από την πολύ μικρή «καμπίνα» του καϊκιού ένα ακόμα μέλος του «πληρώματος». Είναι ο Αμπντούλ. Από την Αίγυπτο. Αγουροξυπνημένος. «Δουλεύουμε μαζί πέντε χρόνια» λέει ο καπετάνιος. Ο Αμπντούλ μένει χειμώνα- καλοκαίρι μέσα στο καΐκι. «Είμαι 45 και από το 1997 πηγαινοέρχομαι Ελλάδα - Αίγυπτο. Έχω τέσσερα παιδιά και δύο εγγόνια» λέει ενώ με σελοτείπ προσπαθεί να μπαλώσει τις τρύπες από το ταλαιπωρημένο μπουφάν του. Τον ρωτάω εάν του αρέσει η Ελλάδα. «Ωραία είναι, αλλά τώρα έχει κρίση. Με τις δραχμές ήταν καλύτερα, τώρα είναι δύσκολα για όλους. Δεν βγαίνει πια το μεροκάματο. Θα γυρίσω πίσω στην Αίγυπτο».

«Τι ψάρια πιάσαμε»…

Πλησιάζουμε στη σημαδούρα…. Ο κ. Κώστας ανασύρει τα δίχτυα με τη βοήθεια του βαρούλκου και ο Αμπντούλ βγάζει- ξεμπερδεύει τα ψάρια από τα δίχτυα τα οποία ξεπερνούν τα 5 χιλιόμετρα. Όλο αυτό διαρκεί πάνω από μια ώρα. Βρισκόμαστε σε 80 μέτρα βάθος. Ο Βασίλης και εγώ έχουμε αγωνία για το εάν θα έρθουν οι πολυπόθητοι βακαλάοι. Κοιταζόμαστε και ελπίζουμε να φέρουμε γούρι. Την ώρα που μαζεύονται τα δίχτυα δεν μιλάει κάνεις. «Σε σχέση με τις προηγούμενες ψαριές, αυτή πήγε κάπως καλά» . Για να βγει ένα καλό μεροκάματο, πόσα κιλά, πρέπει να πιάσουν; «30. Σήμερα, υπολογίζω ότι πιάσαμε 8». Σ’ ένα μεγάλο τελάρο με πάγο, ο Αμπντούλ βάζει τους βακαλάους, ενώ σ’ ένα κουβά βάζει τα μικρότερα, «πορτοκαλί» ψάρια…

Στην συνέχεια, ρίχνουν τα δίχτυα. Τη νύχτα θα έρθουν να τα μαζέψουν. Αυτό κάνουν κάθε μέρα. Το βυθόμετρο και η εμπειρία του καπετάνιου δείχνουν σε ποιο σημείο τα δίχτυα θα «κατασκηνώσουν». Ο καπετάνιος οδηγεί το καΐκι και ο Αμπντούλ βρίσκεται στην πλώρη και τα ρίχνει. Οι δύο τους, διαρκώς, βρίζονται, πλακώνονται, φωνάζουν, γελάνε. Ο κ. Ηλίας τους στρίβει τσιγάρα και διασκεδάζει μαζί τους.

Φουρτούνες

Καθώς επιστρέφουμε, πιάνουμε κουβέντα για τις φουρτούνες. «Έχουμε βγει στα ανοιχτά και με 8 μποφόρ. Η κακοκαιρία είναι μέρος της δουλειάς μας και την έχουμε συνηθίσει. Μαθαίνεις να παλεύεις με τα κύματα και έτσι φοβάσαι λιγότερο» αναφέρει ο καπετάνιος.

Καρχαρίες και δελφίνια

Πριν χρόνια, ο κ. Κώστας είχε πιάσει καρχαρία που ζύγιζε 1 τόνο, μεταξύ Κεφαλονιάς και Ιθάκης. Στον Πατραϊκό υπάρχουν καρχαρίες; «Υπάρχουν αλλά πιο μικροί. Εδώ, συναντάμε τους ‘’καρχαρίες αλεπούδες’’» Τα δελφίνια, πάντως δεν είναι οι καλύτεροι φίλοι για τους ψαράδες. «Υπάρχουν πολλά στον Πατραϊκό. Αρκετές φορές, μας έχουν καταστρέψει τα δίχτυα..

«Θ’ άλλαζα επάγγελμα»…

Χέρια γεμάτα αλμύρα. Μυρίζουν θάλασσα. Πρόωρες ρυτίδες. Μάτια κουρασμένα, βλέπουν βυθούς, ουρανούς και επικείμενους πνιγμούς. «Θ’ άλλαζα επάγγελμα εάν μπορούσα. Δεν μπορώ να πάω άλλου. Εμείς για εναλλακτική είχαμε την οικοδομή, αλλά και αυτή τώρα έχει πεθάνει…» λέει ο καπετάνιος. Τον ρωτάω αν πιστεύει στο κακό μάτι, όπως οι συνάδελφοι του. «Έχεις μπροστά σου τον πιο προληπτικό απ’ όλους. Υπάρχει γλωσσοφαγιά και από τους άλλους ψαράδες, Εάν σε δουν τη μια μέρα να έχεις ψάρια, είναι σίγουρο ότι την άλλη μέρα δεν θα έχεις τίποτα» αναφέρει γελώντας.