Τα παιδιά είναι εντάξει ~ λάμπρος αραπάκος

Εδώ και 14 χρόνια, τα μέλη του Δικτύου Θεραπευτικών Υπηρεσιών «ΓΕΦΥΡΑ» του ΟΚΑΝΑ κολυμπούν από το Αντίρριο στο Ρίο, γιορτάζοντας μ’ αυτό τον τρόπο την Παγκόσμια Μέρα κατά των Ναρκωτικών. Για ν’ ανταπεξέλθουν στο διάπλου, προπονούνται όλο το χρόνο… Συναντήσαμε τα μέλη της κοινότητας στο «σπίτι» τους, πήγαμε στα μαθήματα κολύμβησης, παρακολουθήσαμε το συμβολικό πέρασμα και μάθαμε ότι κάθε πρόβλημα, έχει και μια λύση -αρκεί να το αποδεχτείς και να μη φοβηθείς.

Δεύτερα 18 Ιουνίου 2012

Ώρα: 3 μ.μ, Πάτρα

Αλ. Υψηλάντου 185. Εδώ, νέα παιδιά δίνουν κάθε μέρα αγώνα για να ξεφύγουν από τα ναρκωτικά. Άλλοι βγάζουν το πρόγραμμα και κερδίζουν ζωή και άλλοι τo παρατάνε. Ξαναμπλέκουν…

Ο χώρος ζεστός, φωτεινός, με χρώματα. Με τον Βασίλη, τον φωτογράφο, ανεβαίνουμε τις ξύλινες σκάλες και φτάνουμε στο δεύτερο όροφο όπου μας υποδέχονται οι θεραπευτές του προγράμματος και τα μέλη του. Μας κερνάνε καφέ και μηλόπιτα. Την έφτιαξε ο 31χρόνος Κωνσταντίνος, o όποιος εδώ και ενάμισι χρόνο παρακολουθεί το πρόγραμμα της «Γέφυρας». Η συζήτηση ξεκινάει για το πέρασμα από το Αντίρριο στο Ρίο.

«Μην τα παρατήσεις»…

«Είναι πρόκληση ο διάπλους, ξέρω ότι πρέπει να ξεπεράσω τον εαυτό μου για να τα καταφέρω. Ακριβώς, το ίδιο συμβαίνει και στη θεραπεία. Πρέπει να ξεπεράσω εμένα για να θεραπευτώ» λέει η 32χρόνη Αγγελική που είναι η πρώτη φορά που θα κολυμπήσει ενώ για τον Ορέστη και τον Κώστα, η τρίτη. «Είναι δύσκολο από εκεί που ήσουν στη χρήση, να φτάσεις να είσαι καθαρός… Από το διάπλου παίρνεις δύναμη για να συνεχίσεις τη θεραπεία σου, δένεσαι και εμπιστεύεσαι τα υπόλοιπα μέλη» σχολιάζει ο Ορέστης και συνεχίζει ο Κώστας. «Μέσα στη θάλασσα, ο ένας φωνάζει στον άλλον να συνεχίσει να κολυμπάει, μην τα παρατήσει… Αυτή η ομαδικότητα υπάρχει και στη θεραπεία».

Τα στάδια της θεραπείας

Το πρόγραμμα της «Γέφυρας» απευθύνεται σε ενήλικες, είναι στεγνό, δηλαδή δεν χρησιμοποιούν φάρμακα υποκατάστασης για την αντιμετώπιση της εξάρτησης.

Ο συμβουλευτικός σταθμός είναι η πρώτη μονάδα του Δικτύου, με την οποία έρχεται σε επαφή ο ενδιαφερόμενος. «Είναι σύντομο στάδιο, δύο με τρεις μήνες, συνήθως, διαρκεί: Εξαρτάται από το πόσο έτοιμός είναι κάποιος να διακόψει τη χρήση ουσιών. Στο διάστημα αυτό, θα πρέπει να “συγκεντρωθεί” και η οικογένεια, να υπάρξουν άτομα για στηρίξουν το άτομο που θέλει ν’ απεξαρτηθεί. Το επόμενο στάδιο είναι η θεραπευτική κοινότητα, διαρκεί ένα χρόνο και αποτελεί την κυρίως θεραπεία. Το τρίτο στάδιο είναι το πρόγραμμα της κοινωνικής δραστηριοποίησης. Είναι η φάση της επανένταξης. Εδώ, τα μέλη καλούνται να βρουν εργασία και να μπουν στην “καθαρή” ζωή. Στην συνέχεια, αφού κάποιος έχει φτιάξει τη ζωή του, υπάρχει ένα πρόγραμμα follow up, τριτογενούς πρόληψης. Έρχεται μια φορά το μήνα για ένα χρόνο και μιλάει για τυχόν ανησυχίες τους. Στη φάση αυτή, ο ρόλος των θεραπευτών είναι καθαρά συμβουλευτικός. Και έπειτα, έρχεται η αποφοίτηση από το Δίκτυο» εξηγεί ο κ. Νίκος Τσίπης, θεραπευτής, υπεύθυνος για το πρόγραμμα της κοινωνικής δραστηριοποίησης.

«Ήθελα να είμαι διαφορετικός»…

Ο Άρης είναι 29, έκανε χρήση από τα 15 του για 12 χρόνια. Έχει κάνει και άλλες προσπάθειες απεξάρτησης σε άλλα προγράμματα. Ξεκίνησε τη χρήση γιατί ήθελε να είναι διαφορετικός από τους άλλους. «Όποιος έκανε ναρκωτικά, οι άλλοι τον φοβόντουσαν. Τον ζήλευαν».

«Η ουσία έρχεται να καλύψει κενά που έχουν οι χρήστες. Πιστεύουν ότι με την ουσία γίνονται καλύτεροι και ότι αυξάνονται οι ικανότητες τους» τονίζει ο κ. Νίκος Τσίπης.

Όλα γίνονται με πρόγραμμα!

Τα παιδιά έρχονται στη «Γέφυρα» από τις 8.15 το πρωί και φεύγουν το απόγευμα κατά τις 6. Το πρόγραμμα τους είναι φουλ από δραστηριότητες. Από μαγειρική και καθαριότητα μέχρι μπάσκετ, οργάνωση διακοπών, χορό και περιποίηση της πλατείας της «Γέφυρας» στην οδό Θερμοπυλών. Κάθε μέλος έχει συγκεκριμένο ρόλο με υποχρεώσεις και δικαιώματα. «Τώρα ζω το κάθε λεπτό της μέρας, γεμίζω το χρόνο μου με πράγματα για να μπορώ να καθαρίσω» εξηγεί ο Άρης, o οποίος παρακολουθεί το πρόγραμμα από τις 6 Δεκεμβρίου 2010 και είναι υπεύθυνος για την κουζίνα.

Το πρόγραμμα είναι συγκεκριμένο, οριοθετημένο και συνεχίζεται και στο σπίτι. Κάθε απόγευμα, τα μέλη της κοινότητας φεύγουν με αναλυτικό πρόγραμμα για το σπίτι το όποιο περιλαμβάνει καθαριότητες, προετοιμασία φαγητού, αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. «Πρώτα, η ζωή τους κινούνταν γύρω από τη χρήση και την εξασφάλιση της ουσίας. Τώρα, μαθαίνουν να έχουν πρόγραμμα» υπογραμμίζει ο κ. Νίκος Τσίπης.

«Μην κρύβεις το πρόβλημα»…

«Πολλοί λένε ότι καλό είναι να φύγουμε από την Πάτρα να πάμε σε μια άλλη πόλη για να μη γίνει το πρόβλημα γνωστό. Εκείνο που λέμε στη θεραπεία είναι να μην κρύβεται η οικογένεια από το πρόβλημα, να μην κρύβεται ο θεραπεύομενος από τις αδυναμίες και τις αλήθειες του. Το πρώτο βήμα είναι ν’ αποδεχτεί ο χρήστης και η οικογένεια ότι υπάρχει πρόβλημα. Να μη φοβηθεί. Να καταλάβει ότι δεν είναι μόνος του και ότι υπάρχει λύση» σχολιάζει η κα Δήμητρα Καραΐνδρου, υπεύθυνη της θεραπευτικής κοινότητας.

Υπότροπές

Η διαδικασία της υποτροπής είναι συνηθισμένη; «Ναι, αλλά μαθαίνεις να το διαχειρίζεσαι κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Γνωρίζεις τον εαυτό σου και καταλαβαίνεις πότε μπορεί να υποτροπιάσεις» αναφέρει η Χριστίνα, 25 ετών, μέλος της θεραπευτικής κοινότητας. Τη ρωτάω εάν οι «κίνδυνοι» έξω είναι ισχυροί; «Το θέμα είναι κατά πόσο θες να μπλέξεις πάλι. Στην κοινότητα μαθαίνουμε να δημιουργούμε άμυνες, όρια. Δυναμώνουμε».

Σε περίπτωση που κάποιος μέλος κάνει χρήση ουσιών και βρίσκεται στη θεραπευτική κοινότητα ή στο πρόγραμμα της κοινωνικής δραστηριοποίησης, ξεκινάει από την αρχή το πρόγραμμα, δηλαδή από το συμβουλευτικό κέντρο.

Τα παράτησε πέρυσι, ξαναήρθε φέτος

Η 33χρονη Μαρία ήταν και πέρυσι στη «Γέφυρα». Έκατσε δύο μήνες και τα παράτησε. «Αντιδρούσα στις θεραπευτικές διαδικασίες και εννοείται, επέστρεψα στη χρήση. Ήξερα ότι όλο αυτό δεν οδηγεί πουθενά, πάλεψα και ήρθα πάλι στο πρόγραμμα μετά από ένα χρόνο απουσίας». 20 μέρες έχει από τότε που επανήλθε στην κοινότητα. «Η θεραπεία είναι δύσκολη αλλά εφικτή. Θέλω να βγω έξω και να είμαι “καθαρή” -να μην εξαρτιέμαι από τίποτα».

Γνωρίζω την οικογένεια μου…

Η οικογένεια παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της θεραπείας. Αδέρφια, γονείς, σύντροφοι συμμετέχουν ενεργά.

Τους ρωτάω ποια είναι η μεγαλύτερη αλλαγή που είδαν στην οικογένεια τους από τότε άρχισαν το πρόγραμμα. Το λόγο παίρνει ο Άρης. «Ο πατέρας μου, από τότε που είδε την προσπάθεια μου ν’ απεξαρτηθώ, άλλαξε προς το καλύτερο. Αναγνωρίζω την αλλαγή του-με κράτησε».

Ο Κωνσταντίνος που είναι ο συντονιστής της ομάδας της θεραπευτικής κοινότητας, αναφέρει ότι οι ρόλοι στην οικογένεια γίνονται πιο ξεκάθαροι. «Τους γονείς μου και τις αδερφές μου, τώρα, τους γνωρίζω ουσιαστικά. Τώρα, έρχομαι πιο κοντά τους. Δεν είχα πότε κάτσει μαζί τους να δω τηλεόραση, δεν τους είχα μαγειρέψει κάτι. Δεν ήξεραν καν πώς σκέφτομαι».

Ώρα για όνειρα!

Ο 28χρονοι Κώστας και ο Ορέστης βρίσκονται στο στάδιο της κοινωνικής δραστηριοποίησης, έχουν βρει δουλειά και σιγά- σιγά ολοκληρώνουν το πρόγραμμα. «Είμαι έτοιμος να πάρω τη ζωή στα χέρια με όλα αυτά τα εφόδια που έχω πάρει από το πρόγραμμα.. Εδώ, βρήκα αξίες που είχα χάσει από τη χρήση» λέει ο Ορέστης και χαμογελάει.

Η Αγγελική ονειρεύεται να γίνει φωτογράφος μόλις ολοκληρώσει το πρόγραμμα ενώ ο Κωνσταντίνος θέλει να βρει μια δουλειά και να κάνει πράγματα που τον γεμίζουν. «Η ζωή που έκανα πριν ήταν γκρίζα. Κόντεψα να φτάσω στο θάνατο. Στόχος μου, τώρα; Να ζω ελεύθερος».

Τρίτη 19 Ιουνίου 2012

Ώρα: 9 π.μ, Κολυμβητήριο Πανεπιστημίου Πατρών

Η τελευταία προπόνηση για φέτος. Ξεκινούν κάθε χρόνο από τον Οκτώβρη και μέχρι τις παραμονές του διάπλου, κολυμπούν μια φορά την εβδομάδα.

Τα μέλη της «Γέφυρας» είναι μέσα στην πισινά, πειθαρχημένοι ακολουθούν το πρόγραμμα. Για 45 λεπτά κολυμπούν χωρίς διάλειμμα έτσι ώστε να είναι έτοιμοι για τη διαδρομή στη θάλασσα, το Σάββατο.

Ο Νίκος Βασιλείου, καθηγητής φυσικής αγωγής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, προπονεί τα παιδιά του προγράμματος εδώ και 14 χρόνια -από την αρχή που αποφάσισαν να κάνουν αυτή την προσπάθεια. Όταν πρωτοξεκίνησε ο διάπλους, δεν πίστευε ότι οι πρώην χρήστες θα τα καταφέρουν. «Η θέληση και η προσπάθεια τους είναι τρομερή. Μου έμαθαν να πιστεύω ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο… Βλέπω συχνά στο δρόμο παιδιά που ολοκλήρωσαν από το πρόγραμμα, έρχονται και μ’ αγκαλιάζουν. Θυμόμαστε τις προσπάθειες και τα κολύμπια που έχουμε κάνει μαζί»…

Σάββατο 23 Ιουνίου

Αντίρριο. 10 π.μ

Τα μέλη της «Γέφυρας», έτοιμα για να περάσουν απέναντι. Και σ’ αυτό το «ταξίδι», δεν είναι μόνοι τους. Οι φίλοι και οι οικογένειες τους είναι παρόντες. Κάποιοι από αυτούς θα κολυμπήσουν μαζί τους. Άνθρωποι ενωμένοι. Υπάρχουν και επισκέπτες που ήρθαν από μακριά: Τα μέλη του ΚΕΘΕΑ «Κιβωτός» από την Καβάλα και της Μονάδας Εφήβων και Νέων «Ατραπός» του ΟΚΑΝΑ από την Αθήνα ήρθαν στα μέρη μας για να κολυμπήσουν με τα παιδιά από τη «Γέφυρα. Η αλληλεγγύη στο μέγιστο βαθμό της.

Κραυγή

Λίγο πριν βουτήξουν, τα μέλη της «Γέφυρας» κάνουν ένα μεγάλο κύκλο. Είναι αγκαλιασμένοι φωνάζουν τα ονόματα τους. «Είμαι η Αγγελική» λέει και οι υπόλοιποι απαντούν ακόμα πιο δυνατά «Και η Αγγελική είναι ΕΝΤΑΞΕΙ». Όταν όλοι πουν το όνομα τους και ακούσουν από την ομάδα ότι είναι ΕΝΤΑΞΕΙ, κάποιος από τον κύκλο ρωτάει «Τι κάνουμε;» και όλοι μαζί με μια κραυγή αισιοδοξίας λένε «Χτίζουμε ΕΜΕΙΣ γέφυρα ζωής». Αυτή η στιγμή ξεπερνάει το συναίσθημα. Πρόσωπα γεμάτα δάκρυα γύρω μου.

Μπαίνουν στη θάλασσα. Το ταξίδι αρχίζει… «Πάμε δυνατά» λέει ο ένας στον άλλον. Μια ενθάρρυνση που απογειώνεται.

Ρίο, 11.30 π.μ

Τα 65 άτομα που κολύμπησαν, πλησιάζουν στην παραλία του Ρίου και ο κόσμος που περιμένει, τους χειροκροτεί. «Είχε πολλά ρεύματα, ήταν ο πιο δύσκολος διάπλους που έχω κάνει» λέει ο Ορέστης. Αγκαλιές και φιλιά. Γονείς περήφανοι που τα παιδιά τους κολύμπησαν στα βαθιά, δεν μάσησαν και έφτασαν στον προορισμό τους. Δάκρυα πάλι. Χαρά επιτέλους.

Ναι, αυτά τα παιδιά έχουν τσαμπουκά. Για ζωή και όνειρα. Έφαγαν απογοητεύσεις, αντιμετώπισαν απορρίψεις, αδιέξοδα, έπιασαν πάτο. Ξέρουν τα λάθη τους και δε μένουν σ’ αυτά. Βρίσκουν δύναμη και προσπαθούν να πάνε παρακάτω.