22/7/11

ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ. ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ Ο SUPERMAN

Αύριο, ή σε πέντε χρόνια, οι πάντες περιμένουν πια μια κοινωνική έκρηξη μεγάλης ισχύος στην Ελλάδα. Προηγούνται οι προσωπικές μας εκ-ρήξεις. 

Πολιορκία. Λέξη που ταυτίζεται με τους νέους της «όμορφης» χώρας μας. Νέοι κολλημένοι σε αδιέξοδο, εγκλωβισμένοι στο τίποτα. Τα πράγματα, λένε, θα γίνουν πιο δύσκολα. Η απογοήτευση, παρούσα σε κάθε νεανική κουβέντα... Ανεργία, ακρίβεια, οικονομικές – οικογενειακές κρίσεις. Κρίσεις στις αξίες και στα «θέλω». Άγχη που οδηγούν σε ανήσυχους ή ανύπαρκτούς ύπνους.Δεν είναι τυχαίο που πολλά νέα παιδιά δεν την παλεύουν στην Ελλάδα και την κάνουν για έξω...Θα τελειώσει ποτέ αυτή η πολιορκία; Πώς αντιμετωπίζεται; Ταυτίζεται με σκοτάδι; Η γνώση που αφήνει η εμπειρία της πολιορκίας οδηγεί τον άνθρωπο στην επιθυμία του; Ερωτήματα που υπάρχουν για να κάνουν τη ζωή πολύπλοκη και ενδιαφέρουσα. Πέντε νέοι άνθρωποι διεκδικούν τις επιλογές τους, κινητοποιούν τη ζωή τους, καταγράφουν αγώνα με τις επιδιωκόμενες αλήθειες τους και εξηγούν τη δική τους πολιορκία. 




Μίνα Ορφανού «Δεν γεννήθηκα, έγινα» 

Η ζωή της άλλαξε άρδην όταν σηκώθηκε και έφυγε από την Κάλυμνο, σχεδόν κυνηγημένη, πριν από 12 χρόνια. Περιπλανήθηκε σε οχτώ πόλεις της Ελλάδας, έκανε εκθέσεις και κατέληξε στην Αθήνα. Ο ρόλος της Στρέλλας την έκανε γνωστή και τη μετέτρεψε σ’ ένα από τα πιο πολυσυζητημένα πρόσωπα της χρονιάς. Βραβεύεται. Συνεντεύξεις, φωτογραφήσεις, εξώφυλλα...«Απολαμβάνω τη δημοσιότητα... Δεν με φοβίζει η πολιορκία από τα ΜΜΕ, διότι δεν είμαι κάνα κούτσουρο που θα το πάρουν και θα το πελεκήσουν. Τους πελεκώ εγώ. Εγώ είμαι το κούτσουρο και εγώ κρατάω το σκαρπέλο. Διαχειρίζομαι τον εαυτό μου όπως θέλω»εξηγεί η Μίνα. Μιλάει πολύ. Είναι ενθουσιώδης, άμεση, τρυφερή, γεμάτη χιούμορ. Έχει μάθει να μετατρέπει τις πολιορκίες που έχει ζήσει σε δύναμη για να κάνει όσα γουστάρει. «Είμαι 28 χρόνων. Όλη μου η αλλαγή έγινε στα 17 με 18. Από μικρό παιδί ήθελα να γίνω γυναίκα. Ήθελα ν’ αλλάξω το είναι μου, την εικόνα μου. Όταν θέλεις κάτι πολύ, σου βγαίνει... Υποστηρίζω το γυναικείο φύλο. Μ’ αρέσει που είμαι γυναίκα. Δεν θέλω να έχω ατέλειες πάνω μου. Αυτές που δεν περιποιούνται τον εαυτό τους δεν είναι γυναίκες. Γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι. Αν είχα γεννηθεί γυναίκα, πιστεύω ότι θα είχα παραμείνει στο νησί μου, θα είχα 5 παιδιά, θα ήμουν νοικοκυρά μέσα σ’ ένα σπίτι και δεν ξέρω με τι άντρα θα είχα μπλέξει. Και 100% θα ήμουν κατινάρα. Όταν είσαι στην επαρχία, χάνεις το επίπεδό σου – όση προσωπικότητα κι αν έχεις. Γίνεσαι μια συνήθεια». Ποιες είναι, όμως, οι συνέπειες της αλλαγής του φύλου;«Πρέπει να έχεις κότσια για ν’ αλλάξεις το φύλο σου. Όσα άτομα έχουν κάνουν αλλαγή, το πρώτο πράγμα που βιώνουν είναι η άρνηση από την οικογένειά τους. Μετά έρχεται η κατακραυγή της κοινωνίας, δεν μπορούν να βρουν δουλειά, τρώνε κλοτσιές από παντού, δεν τους υπολογίζει κανείς, βρίσκονται στο περιθώριο. Μας έχουν κάτω από το έδαφος. Όλα αυτά τα ξέρουμε πριν κάνουμε την αλλαγή. Όλα αυτά σε κάνουν σκληρή. Σκληρή ακόμα και μ’ έναν άνθρωπο που θέλει να σου πει σ’ αγαπώ. Δεν τον πιστεύεις. Δεν εμπιστεύομαι κανέναν. Μόνο δύο φίλους έχω». Η λέξη εμπόδιο δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο της. Ο τσαμπουκάς μαζί με τη θηλυκότητά της μαγνητίζουν και δημιουργούν μια προσωπικότητα εκρηκτική, που αφηγείται μόνο αλήθειες. Ετοιμάζεται να βγει στο θέατρο το χειμώνα με το έργο «Φάντο και Λιζ» του Φερνάντο Αραμπάλ. «Δεν με φοβίζει που θ’ ανεβώ στο σανίδι, ούτε οι κριτικές που θα γραφτούν. Εγώ δεν φοβήθηκα ν’ απαρνηθώ την οικογένειά μου, θα φοβηθώ τώρα έναν ρόλο;» Την περίοδο αυτήν εκθέτει τα έργα της στο Μικρό Πολυτεχνείο, στο Θησείο. Πρόκειται για την ένατη έκθεσή της. Τίτλος της έκθεσης; «Τα σώματά μου». Της αρέσει να μπερδεύεται με τα χρώματα. «Μέσα από τα χρώματα γεννιέμαι. Ζωγραφίζω από μικρό παιδί. Στις αρχές δεν ήθελα να τα πουλάω, διότι πίστευα ότι δεν άξιζαν. Ακόμα και σαβούρα να ήταν, όμως, εγώ τ’ αγαπούσα γιατί ήταν κομμάτια δικά μου. Θυμάμαι, πούλησα το πρώτο έργο μου ένα χιλιάρικο και τότε πήρα τη δύναμη να συνεχίσω. Πήρα του μπαμπά μου το χέρι. Ο μπαμπάς μου ασχολείται με την ξυλογλυπτική. Το 1982 είχε βραβευτεί από τη Βάσω Παπανδρέου και είχε πάρει 1.000.000 δρχ. Το πρώτο μπαμ στην οικογένεια δεν έγινε από μένα, αλλά από τον πατέρα μου…» 



Ναυσικά Βλαχόπουλου «Με αντιμετωπίζουν ως αξιοθέατο» 

Η Ναυσικά είναι 22 ετών. Πριν από 4 χρόνια παράτησε τους Παξούς και τις συγκρούσεις με τη μητέρα της και πήγε στην Πάτρα για να κάνει το επάγγελμα της επιλογής της: Να φτιάχνει μηχανάκια.«Η μητέρα μου ήταν προκατειλημμένη με το να δουλέψω σε συνεργείο. Δεν της άρεσε καθόλου η ιδέα. Δεν στήριξε την επιλογή μου, ενώ ο πατέρας μου συμφωνούσε. Στους Παξούς έχει συνεργείο για μηχανάκια και αυτοκίνητα. Από εκεί πήρα το μικρόβιο» λέει η Ναυσικά. Καθώς μιλάμε, παρατηρώ τα γαλανά της μάτια – εκπέμπουν σιγουριά και πειθαρχία στα «θέλω» της. Μιλάει με ηρεμία. Δεν έχουν άγχος οι σκέψεις της. Θυμάται τα δύσκολα και χαμογελάει. «Γυναίκα, τράβα να πλύνεις κάνα πιάτο!», «Τι θες εσύ με μηχανάκια; Εσύ στην κουζίνα σου!» Αυτές είναι οι φράσεις που άκουγε κάθε μέρα από τους συμμαθητές της όταν σπούδαζε για να γίνει μηχανικός για δίκυκλα στην Πάτρα. «Είχα κι έναν καθηγητή που συμφωνούσε με όσα έλεγαν για μένα. Όλοι κορόιδευαν. Ακόμα αναρωτιέμαι πώς άντεξα». Η εμφάνισή της δεν πείθει ότι το πρωί είναι πολιορκημένη από μουντζούρες και εξατμίσεις. Είναι όμορφη. Ξέρει ότι τα έχει καταφέρει, ενώ δεν έχει μείνει ποτέ άνεργη. «Πώς αντιμετωπίζω τα σχόλια που γίνονται εις βάρος μου; Απαξιώ... Μ’ αρέσει που έχω σπάσει το κατεστημένο και κάνω μια δουλειά που θεωρείται αντρική. Στη δουλειά μου με αντιμετωπίζουν ως αξιοθέατο, ως κάτι περίεργο. Οι πελάτες ξαφνιάζονται μόλις με βλέπουν. Οι συνάδελφοί μου εντυπωσιάζονται που, αν και κάνω αυτήν τη δουλειά, δεν έχω χάσει τη θηλυκότητά μου. Πάνω απ’ όλα είμαι γυναίκα. Προσέχω τον εαυτό μου... Η μητέρα μου πλέον είναι περήφανη για την επαγγελματική επιλογή μου». Στους δρόμους κυκλοφορεί με μηχανή και προκαλεί προσθέτοντας ταχύτητα και δύναμη στο ανεξάρτητο - ελεύθερο εγώ της. 

Νίκος Ερηνάκης «Ούτε παράδεισος, ούτε κόλαση, αλλά αυτό το άλλο» 

Ο Νίκος πολιορκείται με λέξεις για να φτιάξει στίχους και σκέψεις. Φτιάχνει ποιήματα που ζουν το συναίσθημα και τη δύναμη της ηλικίας του. Είναι μόλις 22 ετών και ήδη έχει εκδώσει την πρώτη του συλλογή με τίτλο «Σύντομα όλα θα καίγονται και θα φωτίζουν τα μάτια σου».Πώς είναι να πολιορκείσαι από λέξεις; «Αρχικά μάλλον το εύχεσαι. Όλη την περίοδο ειρήνης, που λειτουργεί όμως και ως αγρανάπαυση, αναμένεις πότε θα ξεκινήσει ξανά ο πόλεμος. Πότε θα αρχίσουν να σε χτυπάνε λέξεις και ιδέες και έννοιες από παντού με μορφές ερωτικές που σε ναρκώνουν, αλλά και με μορφές νευρωτικές και υστερικές που σε παραλύουν. Πολλές φορές αναζητάς τη μάχη, γιατί στην ειρήνη, δηλαδή στη σιωπή, πανικοβάλλεσαι, παραπατάς... Η πολιορκία είναι όμορφη, είναι θεμιτή. Είναι μια δοκιμή αντοχών και ορίων. Λύνει την περιέργεια. Ουσιαστικά, είναι αυτοπολιορκία. Είναι να καθίζεις τον εαυτό σου απέναντι και να αρχίζετε τα χαστούκια. Όλη η πάλη είναι να βρεις τις σωστές λέξεις, να τις πείσεις να σου φανερωθούν, αυτές που καίνε πιο πολύ, που δεν σβήνουν η μία την άλλη, αλλά αλληλοαναζωπυρώνονται. Από κει και πέρα, μπαίνουν μόνες τους στη σειρά. Όλα μετά λειτουργούν, σου θεραπεύουν τις πληγές, αν και οι ουλές μένουν» απαντάει ο Νίκος. Αναρωτιέμαι εάν η πολιορκία της εποχής για την κατάσταση που ζούμε σχετίζεται με την πολιορκία της δημιουργίας ποίησης. «Κάθε εποχή έχει την πολιορκία της. Το ζήτημα είναι να κάνεις την πολιορκία της πολιορκία σου. Να χρησιμοποιήσεις τη δικιά της δύναμη εναντίον της, να αντιστρέψεις τους κανόνες και να ανατρέψεις το αποτέλεσμα. Όμως, η ποίηση είναι εδώ για να δημιουργεί το δικό της επίπεδο - πεδίο, τον δικό της χώρο και χρόνο, να λειτουργεί ανεξάρτητα, αλλά όχι αυτιστικά, να είναι εκεί ως αυτός ο άλλος δρόμος, αυτή η άλλη πλευρά, όχι παράδεισος και κόλαση, αλλά αυτό το άλλο που δεν έχει ακόμα ειπωθεί και δεν χρειάζεται να ειπωθεί. Αρκεί. Όπως και να ’χει, η ποίηση είναι εδώ γιατί δεν θα μπορούσε να μην είναι εδώ. Υπάρχει. Χάνει κάποιες μάχες, αλλά στο τέλος πάντα νικάει, αν και δεν τη νοιάζει». Θεωρεί ότι η ποίηση κουβαλάει τα πάντα. Πιστεύει ότι είναι αρχέγονη και ότι, όσο φως έχει μέσα της, άλλο τόσο σκοτάδι κρύβει. «Την ελπίδα της τη γεννάει μέσα από την έμφυτη απαισιοδοξία της».Και τα όνειρα που μένουν απραγματοποίητα λόγω του θολού σύγχρονου ελληνικού τοπίου; Η τέχνη μπορεί να παίξει ρόλο;«Η κρίση δεν είναι δικαιολογία για παραίτηση, είναι αφορμή για αναγέννηση. Ο ρόλος της τέχνης είναι να καταλύσει οτιδήποτε μη αληθινό, μη καθαρό, μη ουσιώδες, αντιπροτείνοντας όμως το αληθινό, καθαρό, ουσιώδες... Τα όνειρα είναι λερναίες ύδρες.Κάθε που κόβεις ένα, ξεπηδούν άλλα πολλά. Δεν μπορώ να δεχτώ μια τάση υποχώρησης, εγκλωβισμού, σταθερότητας και δειλίας. Το τοπίο είναι σκληρό. Θα το βαρέσουμε μέχρι να μαλακώσει». 
  
Ervis Bilali «Είναι όλα εδώ» 

Στα 8 του χρόνια ήρθε στην Ελλάδα από την Αλβανία. Τώρα είναι 25 και φαίνεται ότι τα έχει καταφέρει. Είναι κομμωτής. Δουλεύει πολλές ώρες, κερδίζει χρήματα και την ανεξαρτησία του, ενώ σχεδόν πάντα είναι χαμογελαστός. Αγαπάει την πολιορκία των ψαλιδιών.«Την κομμωτική τέχνη την ανακάλυψα τυχαία. Δεν ήταν κάτι που μου άρεσε από μικρός. Η τέχνη και η μόδα άρχισαν να με παθιάζουν καθώς μεγάλωνα».Και από την πολιορκία της κομμωτικής στη ρατσιστική πολιορκία από τους Έλληνες… «Ένιωθα πολύ άσχημα όταν δεχόμουν ρατσισμό επειδή είμαι Αλβανός. Λέγανε τα χειρότερα για τη χώρα μου. Έβριζαν. Έλεγαν ότι πρέπει να γυρίσουμε πίσω, διότι κάνουμε άσχημα πράγματα στην Ελλάδα. Με πληγώνει όταν οι άνθρωποι εκφράζονται για όλους τους Αλβανούς το ίδιο άσχημα. Προσπαθούσα ν’ αποφύγω όλη αυτή την κατάσταση. Δεν μπορούσα να δώσω λύσεις και εξηγήσεις σ’ αυτές τις συμπεριφορές» εξηγεί ο Ervis. Πώς βλέπει την οικονομική κρίση ένας νέος που ήρθε στην Ελλάδα πριν από χρόνια για ένα καλύτερο μέλλον; «Η οικονομική κρίση της χώρας είναι σε συνεχή ροή. Τα πράγματα είναι πιο άσχημα για εμάς τους νέους. Η χώρα αδυνατεί να προσφέρει ευκαιρίες στα νέα παιδιά για μια καλύτερη ζωή. Υπάρχουν αρκετοί Αλβανοί που ζουν στην Ελλάδα και επειδή έχουν μείνει άνεργοι αναγκάζονται και επιστρέφουν στη χώρα τους. Η Αλβανία βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη σε σύγκριση με παλιότερα. Μεγαλωμένος 18 χρόνια στην Ελλάδα, η ζωή μου, η οικογένειά μου, η δουλειά μου… είναι όλα εδώ. Μου είναι δύσκολο να σκεφτώ πλέον να φύγω από την Ελλάδα. Και βέβαια αναπολώ την Αλβανία – είναι η χώρα όπου γεννήθηκα». 
  
Χριστίνα Ψαρρά «Απογοητεύεσαι, θυμώνεις, χαίρεσαι και πάλι από την αρχή» 

Η Χριστίνα Ψαρρά είναι επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος «Δρόμοι της Αθήνας» των Γιατρών του Κόσμου. Εδώ και 7 χρόνια πολιορκείται από ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια. Κάθε Τρίτη και Πέμπτη οι εθελοντές του προγράμματος, με όχημα μία Κινητή Ιατρική Μονάδα, σταθμεύουν στην πλατεία Ομονοίας προσεγγίζοντας τους χρήστες.Παρέχονται πρωτοβάθμια ιατρική περίθαλψη, ψυχολογική υποστήριξη, αιμοληψίες για την ανίχνευση ηπατίτιδας και HIV/AIDS, διανέμονται σύριγγες και προφυλακτικά... Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα βρίσκεται 12 χρόνια δίπλα στα εξαρτημένα άτομα. «Υπάρχει μονίμως αυξητική τάση των ατόμων που έρχονται στην Κινητή Ιατρική Μονάδα. Οι άνθρωποι που είναι στο δρόμο δεν είναι μόνο περιθωριοποιημένοι. Είναι και χρήστες και άστεγοι και, πολλές φορές, είναι και ψυχικά και σωματικά άρρωστοι. Βιώνουν τριπλούς, τετραπλούς και πενταπλούς αποκλεισμούς. Το πρόγραμμα είναι μια παρέμβαση ενάντια στην άμβλυνση του κοινωνικού αποκλεισμού… Το κέντρο της Αθήνας κατά τις νυχτερινές ώρες γίνεται ένας περίεργος χώρος. Δεν είναι γκέτο, διότι γκέτο σημαίνει ότι δεν μπορείς να περάσεις από την περιοχή. Είναι ένα τυφλό σημείο, όπου άνθρωποι βρίσκονται στο περιθώριο και μιλούν τη δική τους γλώσσα, έχουν τους δικούς τους κανόνες συμπεριφοράς. Το πρόγραμμα είναι μια σανίδα βοήθειας για τους ανθρώπους αυτούς» εξηγεί η Χριστίνα. Ποια είναι τα συναισθήματα που υπάρχουν από την πολιορκία των ανθρώπων που βιώνουν πολιορκία και εξαθλίωση; «Όταν είσαι εκεί, το περιβάλλον δεν σου αφήνει χώρο για συναισθηματισμούς… Τις περισσότερες φορές τα συναισθήματα έρχονται σε ανύποπτο χρόνο και τόπο. Πάντως, είναι μια πολύ ψυχοφθόρα διαδικασία – ειδικά αν είναι κάτι που το κάνεις πολύν καιρό και έχεις προσδοκίες. Κρύβει πολλή ματαίωση και εννοείται πως σε επηρεάζει σε όλη σου τη ζωή και στον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα. Στην αρχή νομίζεις πως είσαι ο Σούπερμαν και θα καταφέρεις να αλλάξεις τον κόσμο, απογοητεύεσαι, θυμώνεις, χαίρεσαι και μετά ξαναγυρνάς στην αρχή που ξεκίνησες για να μπορέσεις να συνεχίσεις και πιστεύεις πάλι πως, ναι, μπορείς να τον αλλάξεις». 


Δεν υπάρχουν σχόλια: