ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ

"ΟΙ ΝΕΟΙ ΔΕ ΝΙΩΘΟΥΝ ΠΟΛΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ, ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ"


Το να είσαι 20 χρονών και να συνομιλείς με έναν 82χρόνο είναι κέρδος! Όταν ο 82χρόνος είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς τότε το κέρδος γίνεται ανάγκη να εισβάλεις, ν’ αγγίξεις και ν’ ανακαλύψεις τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τα βιώματα του. Η παρακάτω κουβέντα με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη διδάσκει την αγάπη, την ελευθερία, την απλότητα.

-Διαβάζοντας για τη ζωή σας έμαθα ότι σε πολύ νεαρή ηλικία ήσασταν κρατούμενος στο Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως στο Μαουτχάουζεν. Αυτή η δύσκολη εμπειρία πως επέδρασε στη συγγραφή σας;

Όταν έχεις την τύχη να επιζήσεις από μια τέτοια κοσμογονία και είσαι εσύ ένας από τους λίγους επιζήσαντες κουβαλάς μια ανεκτίμητη εμπειρία. Φυσικά αυτή η εμπειρία δρομολογεί την κοσμοθεωρία σου,  τη στάση της ζωής σου, την πνευματική και ψυχολογική σου συγκρότηση.

-Θέλατε να γίνετε ηθοποιός κάτι που όμως δεν καταφέρατε να το πραγματοποιήσετε και γι’ αυτό το λόγο στραφήκατε στη συγγραφή θεατρικών έργων. Ποιον ήρωα και από ποιο έργο σας θα θέλατε να υποδυθείτε;

Είναι μια ερώτηση που δεν είμαι έτοιμος ν’ απαντήσω. Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ. Πάντως θα έπαιζα μικρούς χαρακτηριστικούς λόγους.

-Γιατί μικρούς ρόλους; 

Δεν θα ήθελα να είμαι εγώ εκείνος που ερμηνεύει αυτά που έχει γράψει.

-Δίνεται την αίσθηση ότι τα έργα σας διαφοροποιούνται θεματικά ανάλογα με την εποχή. Έχει σχέση αυτό με τα δικά σας βιώματα, τις δικές σας εμπειρίες, τον περιβάλλοντα χώρο;

Οπωσδήποτε με τον περιβάλλοντα χώρο. Ο περιβάλλον χώρος είναι αυτός που καθορίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, που συμπεριφερόμαστε, που αισθανόμαστε... Κάθε έργο απηχεί μοιραία την εποχή του. Γενικότερα, η καλλιτεχνική και η πνευματική δημιουργία πρέπει ν’ απηχεί την εποχή της γιατί σε διαφορετική περίπτωση είναι εκτός τόπου και χρόνου, δηλαδή μπορεί να είναι κάτι που δε λέει τίποτα.

-«Τι ωραίο που είναι σ’ αγαπάει κανείς. Το πιο ωραίο απ’ όλα! Δε χρειάζεται ούτε ιδιαίτερο ταλέντο, ούτε μόρφωση, ούτε κεφάλαια. Η πιο μεγάλη χαρά έχει δοθεί στον άνθρωπο δωρεάν. Ό,τι σπουδαίο υπάρχει είναι τσάμπα» αναφέρει ο Αλέξης στο θεατρικό έργο σας «Εβδόμη μέρα της δημιουργίας». Η αγάπη είναι πάνω απ’ όλα κ. Καμπανέλλη;

Η αγάπη είναι πάνω απ’ όλα! Η αγάπη σ’ όλες τις μορφές και επειδή είσαι νέος. Λάμπρο, θα ήθελα να αναφέρω για την έλλειψη αγάπης στην εποχή μας. Μπαίνεις σ’ ένα τρόλεϊ στην Αθήνα και βλέπεις όλους τους νέους να κάθονται στις θέσεις. Δεν είναι, όμως, πολλοί νέοι που θα παραχωρήσουν τη θέση τους σε κάποιον που θα μπορούσε να είναι παππούς τους ή γιαγιά τους. Δεν είναι πρόθυμοι οι περισσότεροι νέοι. Το συναντώ αυτό και με πικραίνει πάρα πολύ. Αυτό δείχνει αναλγησία. Είναι ωραίο ο νέος να μεγαλώνει και να ζει σ’ ένα κλίμα αγάπης και όλοι ν’ απαιτούμε μια κοινωνία στην οποία θα ζούμε σωστά και αγαπημένα, όμως ο νέος πρέπει να βάλει το δικό του πετραδάκι, πρέπει να βοηθάει αυτόν που έχει ανάγκη.

-Σε μια συνέντευξη σας είχατε δηλώσει: «Δε μ‘ ενδιαφέρει αν το έργο μου είναι καλύτερο από το προηγούμενο, αυτό μου εξασφάλισε όλα αυτά τα χρόνια την ελευθερία μου». Με αφορμή αυτά τα λόγια σας, ποιος είναι ελεύθερος άνθρωπος σήμερα;

Είναι πολύ δύσκολο να πει κάποιος ποιος είναι ο ελεύθερος, όχι μόνο την περίοδο αυτή αλλά πάντα. Ελεύθερος άνθρωπος είναι αυτός που διαλέγει κάτι στο όποιο κινείται αδέσμευτα. Αυτό δεν είναι κάτι εύκολο Για παράδειγμά κάποιος άνθρωπος δουλεύει ως υδραυλικός, αν έχει ένα χόμπι, την ώρα που ασχολείται μ’ αυτήν την αγαπημένη του δραστηριότητα, είναι η ώρα της ελευθερίας του. Υπάρχει πάντα για όποιον θέλει να βρει το χρόνο για να απολαμβάνει την ελευθερία του.

-Τους νέους τους βλέπετε ελευθέρους;

Θα μπορούσα να σου απαντήσω εάν δεν ήμουν 82 ετών. Δεν έχω μεγάλη επαφή με την νεολαία. Εγώ πρέπει να ρωτήσετε νιώθετε ελεύθεροι;

-Νομίζω ότι δεν είμαστε. Η μοναξιά, το κυνήγι του χρήματος, η ανεργία, το διαρκές άγχος εγκλωβίζουν. 

Δεν νιώθετε ελεύθεροι εσείς οι νέοι γιατί είστε πολύ ελεύθεροι. Εμείς ζούσαμε σε τρομερές συνθήκες ανελευθερίας, λογοκρισίας, αστυνόμευσης, κινδύνων, αφόρητης φτώχειας. Όλα αυτά είναι στοιχεία ελευθερίας και εσείς δεν τα έχετε ζήσει. Η δική μου γενιά  αγωνίστηκε σκληρά για να έχετε ελευθερία. Αγωνιστείτε για να κατακτήσετε την ελευθερία σας.

-Πραγματοποιήθηκε ένα Πανελλήνιο συνέδριο προς τιμήν σας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το τμήμα θεατρικών σπουδών. Πώς νιώθει ένας συγγραφέας που τα έργα του είναι διαχρονικά και είναι κάτι βέβαιο η υστεροφημία του. 

Ένας άνθρωπος, ένας συγγραφέας δε σταματάει σ’ αυτά. Υπάρχουν άλλα πράγματα που τα καλύπτουν. Στο συνέδριο άκουσα πολλά κολακευτικά πράγματα για μένα, όμως τα ξέχασα γρήγορα, γιατί μόλις τέλειωσε πήγα να παίξω με τις εγγονές μου. Το να παίξω με τις εγγονές μου είναι μια κατάσταση τόσο σημαντική. Δε μένω στις τιμές που μου αποδίδουν, είναι μεγάλες και με κολακεύουν, αλλά δε ζω για αυτές. Οι έπαινοι είναι ωραίοι άλλα όχι ιεροί. Ιερή είναι η αγάπη στον πυρήνα της, δηλαδή η οικογένεια.

(η κουβέντα με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη έγινε τον Μάρτη του 2005 και δημοσιεύτηκε στο φοιτητικό περιοδικό Κολάζ #6)