Η φετινή Μπιενάλε στοχεύει στο να προκαλέσει συζήτηση γύρω από κάτι που έχει καταστραφεί, αλλά και να προσφέρει την πιθανότητα µιας µατιάς σε κάτι νέο που ακολουθεί. Βασίζεται στην αναπάντεχη συνάντηση του Μικρού Πρίγκιπα µε τον Walter Benjamin. Αυτή η σύζευξη των δύο φαινοµενικά αταίριαστων ηρώων λειτουργεί ως σηµείο εκκίνησης για τη µελέτη και το σχολιασµό της τρέχουσας κοινωνικοπολιτικής και οικονοµικής κατάστασης µέσω ενός αφηγήµατος που θα εξετάσει την ανθρώπινη πλευρά της µε τρόπο ευρύ και ποιητικό. Στα γραφεία της Μπιενάλε, στην οδό Αχαρνών, συναντήσαµε τους επιµελητές, Ξένια Καλπακτσόγλου και Poka-Yiο και µας έβαλαν στο κλίµα της εικαστικής διοργάνωσης.
Ο τίτλος της φετινής Μπιενάλε: ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ
«Ο ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ έχει µπει στο λεξικό µας: Ακούµε συνεχώς ότι τα νέα µέτρα είναι µονόδροµος, η πτώχευση είναι µονόδροµος, το ΔΝΤ είναι µονόδροµος, το µνηµόνιο είναι µονόδροµος. Όλα αυτά νοµοτελειακά δείχνουν ότι τα πράγµατα έχουν µόνο µία κατεύθυνση, ενώ στην τέχνη ποτέ δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Με τον τίτλο αυτό προσπαθούµε να επεξεργαστούµε την έννοια του µονόδροµου και να βρούµε ποιοί άλλοι δρόµοι υπάρχουν. Η τέχνη δεν προτείνει δρόµους µε τους αναµενόµενους τρόπους, οι δρόµοι της µπορεί να είναι παράλληλοι, σε άλλους κόσµους, να κινούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις στο χώρο και στο χρόνο».
H συνάντηση του Μικρού Πρίγκιπα µε τον Walter Benjamin στη φετινή Μπιενάλε
«Η συνάντηση αυτή δηµιουργεί ερωτήµατα. Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι ο κατ’ εξοχήν αθώος χαρακτήρας, που διαρκώς θέτει ερωτήµατα για πράγµατα που για µας είναι δεδοµένα. Ο κόσµος σήµερα είναι πιο παράλογος από ποτέ και έτσι τα ερωτήµατα του Μικρού Πρίγκιπα είναι πιο έντονα, πιο καυστικά και επίκαιρα και πονάνε περισσότερο.
Ο Benjamin είναι ο εµβληµατικός διανοητής του 20ού αιώνα. Είναι τραγικός διότι είναι αποτραβηγµένος και διωκόµενος µπροστά στον επερχόµενο όλεθρο του ολοκληρωτισµού και οδηγείται στην αυτοκτονία. Δηµιουργείται έτσι ένας εσωτερικός διάλογος µεταξύ της διανόησης µε την όποια σπίθα αθωότητας έχουµε µέσα µας. Η αθωότητα θέτει ερωτήµατα που δεν µπορούν να απαντηθούν λόγω του αδιεξόδου που ζούµε, ενώ η διανόηση αποτραβιέται ηττηµένη από τον ολοκληρωτισµό που πλησιάζει».
Η Αθήνα της κρίσης
«Οι ζυµώσεις που γίνονται σε οικονοµικό επίπεδο έχουν µεταβάλει τον κοινωνικό ιστό και έτσι δηµιουργούνται φαινόµενα φασιστικά, βίαια. Στην πρώτη έκθεση της Μπιενάλε «Destroy Athens» το 2007 καταλάβαµε ότι ο Αθηναίος απαξιώνει την Αθήνα. Είναι µια πόλη κλουβί γι’ αυτόν, στην οποία βρίσκεται από ανάγκη. Σήµερα βλέπουµε ότι η ανάγκη αυτή έχει µετατρέψει τον Αθηναίο σε τρελαµένο ζώο µέσα σε κλουβί. Δε νιώθει µόνο αναγκασµένος να ζει και να εργάζεται εδώ (εάν έχει πλέον δουλειά), αλλά νιώθει απόλυτα εγκλωβισµένος, χωρίς καµία διέξοδο. Ζει σ’ έναν χώρο που είναι αφιλόξενος, γκρίζος».
Η Μπιενάλε πάει και στην πλατεία Θεάτρου
«Η τέχνη καταγράφει το σήµερα και πηγαίνει εκεί όπου γίνονται οι περισσότερες ζυµώσεις, εκεί όπου οι κοινωνικές τεκτονικές πλάκες τρίβονται πιο πολύ. Αυτές οι περιοχές για την τέχνη είναι ένα κοινωνικό εργαστήριο, η Μπιενάλε έχει να κάνει µε την Αθήνα και οφείλει να πιάνει τον παλµό της. Δεν µπορεί να πραγµατοποιηθεί σε µια γυάλινη, αποµονωµένη σφαίρα. Πηγαίνει για να φωτίσει περιοχές που είναι σκοτεινές. Γι’ αυτό, φέτος η εκθέση της 3ης Μπιενάλε της Αθήνας θα πραγµατοποιηθεί στη Διπλάρειο Σχολή (στην πλατεία Θεάτρου), στο κέντρο της Αθήνας, και στους χώρους του Πάρκου Ελευθερίας. Είναι γνωστό ότι το κέντρο έχει σοβαρά προβλήµατα, παρουσιάζει την εικόνα µιας πόλης που βρίσκεται σε παρακµή. Είναι µια πόλη που δεν σε ωθεί να την περπατήσεις και η κατάσταση παραµένει ανεξέλεγκτη. Η Μπιενάλε επηρεάζεται από την περιρρέουσα ατµόσφαιρα της πόλης και της ευρύτερης κατάστασης. Στις διαστρωµατώσεις της Διπλαρείου Σχολής εµείς βλέπουµε µιαν αλληγορία της ιστορίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους».
Η τέχνη µπορεί ν’ αλλάξει το κέντρο;
«Ο πολιτισµός µπορεί να βοηθήσει να διεκδικήσουµε την πόλη µας, να επέµβει και να φέρει αλλαγές, αλλά όχι µόνος του. Δεν µπορεί να υποκαταστήσει οποιαδήποτε άλλη θεσµική συγκρότηση η οποία πρέπει να εκπορεύεται, να διεκπεραιώνεται και ν’ αποφασίζεται από άλλους θεσµούς, αλλά µπορεί να λειτουργήσει συνεργατικά µε αυτούς τους θεσµούς. Το σηµαντικό είναι να µην αποµακρυνθούµε από το κέντρο, να µην παραιτηθούµε, γιατί έτσι θα επέλθει η ερήµωση σε όλα τα επίπεδα. Η παραίτηση σίγουρα δηµιουργεί περισσότερα προβλήµατα…»
Προς τον Theodor Adorno
Λούρδη, 2 Αυγούστου 1940
Αγαπητέ Τέντι,
(…) Τα µέτρα που µε συνέτριψαν τον περασµένο Σεπτέµβριο µπορούν να επαναληφθούν από µέρα σε µέρα, αλλά αυτήν τη φορά µε τελείως διαφορετική πρόγνωση. Τους τελευταίους µήνες έχω δει αρκετούς όχι απλώς να αποµακρύνονται από την αστική τους ζωή, όσο να καταδύονται µε το κεφάλι κάπου µακριά της από τη µία µέρα στην άλλη...
(…) Η πλήρης αβεβαιότητα για την επόµενη µέρα, για το τι θα φέρει η επόµενη ώρα κυριαρχεί πάνω µου εδώ και εβδοµάδες. Είµαι καταδικασµένος να διαβάζω κάθε εφηµερίδα (τώρα βγαίνουν σε µία µόνο σελίδα) σαν γραπτή κλήση σε προσαγωγή, να διακρίνω σε κάθε ραδιοφωνική εκποµπή τον αγγελιοφόρο του κακού. Η προσπάθειά µου να φτάσω στη Μασσαλία για να υπερασπιστώ την περίπτωσή µου στο προξενείο πήγε χαµένη. Καιρό τώρα δεν έχει δοθεί άδεια παραµονής σε κανέναν ξένο υπήκοο. Συνεπώς, συνεχίζω να εξαρτώµαι από οτιδήποτε κάνετε εσείς στο εξωτερικό...
(…) Φοβούµαι πως έχουµε λιγότερο χρόνο από ό,τι νοµίζουµε... Ελπίζω µέχρι στιγµής να σου έχω δώσει την εντύπωση ότι διατηρώ την ψυχραιµία µου ακόµη και στις πιο δύσκολες στιγµές. Μη νοµίζεις ότι έχει αλλάξει τίποτε. Αλλά δεν µπορώ να κλείσω τα µάτια µπροστά στην επικίνδυνη φύση των πραγµάτων. Πιστεύω ότι όλοι όσοι κατάφεραν να διαχωρίσουν τη θέση τους κάποια µέρα θα λογοδοτήσουν.
Μου προξενεί ανακούφιση το γεγονός ότι παραµένεις «προσεγγίσιµος» στη Νέα Υόρκη και σε επιφυλακή, µε την κυριολεκτική της σηµασία...
Δικός σου, Βάλτερ Μπένγιαµιν
infο
Η 3η Μπιενάλε της Αθήνας ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ θα πραγµατοποιηθεί στη Διπλάρειο Σχολή στην πλατεία Θεάτρου και στα τρία ιστορικά κτήρια του Πάρκου Ελευθερίας: Κέντρο Τεχνών, Μουσείο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και Μουσείο Αντιδικτατορικής Δηµοκρατικής Αντίστασης. Δράσεις και οµιλίες θα διεξαχθούν στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η φετινή Μπιενάλε θα κινηµατογραφηθεί: Καθώς η έκθεση σχεδιάζεται, τα διάφορα στάδια προετοιµασίας της θα γίνουν µεγάλου µήκους ταινία σε σκηνοθεσία του Nicolas Bourriaud. Μετά από την ολοκλήρωση της 3ης Μπιενάλε της Αθήνας ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ, η ταινία θα παρουσιαστεί σε επιλεγµένα κινηµατογραφικά φεστιβάλ και σε µουσεία, ιδρύµατα και χώρους τέχνης.
Επιµελητές: Nicolas Bourriaud, X&Y
Δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2011 στο περιοδικό Υποβρύχιο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου